Okuduğunu anlama, ön bilgilerini kullanarak metinde verilmek istenilen iletiyi çözmek ve bunlara anlam yüklemektir. Okuyucu kelimeyi seslendirerek önce yazılı kodu çözmekte ve hemen ardından seslendirdiği kelimeyi zihinde anlamlandırmaktadır.
Okuduğunu anlama zengin bir zihinsel süreç içerir. Bu süreçte okuyucu metnin anlamını bulmaya yönelik olarak inceleme, seçim yapma, neden-sonuç ilişkisi kurma, karar verme, yorumlama, öteleme, analiz ve sentez yapma değerlendirme gibi pek çok zihinsel süreci gerçekleştirmek zorundadır.
Anlam kurmada okuyucunun önceki deneyimleri de okuma sürecinde işe koşulmaktadır.
Okuduğunu anlama sürecindeki başarı akıcı okuma ve unsurlarındaki başarıya da dayanır. Okuyucuların okuduklarını daha iyi anlamaları için dili anlama ve akıcı okuma becerisine sahip olmaları gereklidir.
Bu anlamda okuduğunu anlama sürecinin aşamaları şöyle sıralanabilir;
A)Anlamı bulma
-Kelimelerin anlamını bulma,
-Cümle, paragrafın ve yazının anlamını bulma,
-Mecaz kelime ve cümlelerin anlamını bulma.
-Dil bilgisi, imla ve noktalama kurallarının rolünü bilme.
B)Anlamı kavrama
-Anlamı şekil, kroki, resim ve şekillerle ifade etme,
-Anlamı yorumlama,
-Anlamdan sonuç çıkarma.
C)Anlamı değerlendirme
-Anlamı analiz etme,
-Anlamın sentezini yapma,
-Anlamı değerlendirme.
Son olarak okuyucuların, okuma anlama sürecinde öncelikle metin içi bilgileri edinmeyi, bu bilgileri yorumlamayı ve yeni çıkarımlarda bulunmayı öğrenmesi gerekir. Bunun için de öğretmenlerin metin içi, metinler arası metin dışı anlam kurma süreçlerini, planlı okuduğunu anlama eğitimleriyle öğrencilere kazandırması gerekir.
Kaynaklar
Elif AKTAŞ. Bora BAYRAM Türkçe Öğretiminde Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Kullanımı Üzerine Bir İnceleme.
Muhammet BAŞTUĞ VE DİĞERLERİ. OKUDUĞUNU Anlama Becerilerini Geliştirme. Pegem Akademi.
Gündoğdu YILDIRIM
SIRADAN, BASİT, AŞAĞILIK
Kadriye Demirel
SİYASAL SENDİKACILIK VE GÖRÜNMEZ GORİL DENEYİ
Abdullah Damar
Eğitimde Çocuk Katılımı ve İlkeleri
Mehmet Güler
MEB’de akıl almaz bir evrak israfı var
Gūlay Çetkin
BAŞKA AÇIKLAMASI OLAMAZ; SİZİ DE ÜFÜRDÜLER: OKULA GELEN GİZEMLİ KİŞİ
Ahmet Acaroğlu
BENCE ÖNEMLİ KONULAR
Mehmet GÜLER
Veli Merkezli Eğitim Sistemine mi Geçildi?
Hasan Güneş
PSİKOLOJİK SAĞLIK VE UYUM
Doğan Ceylan
Öğretmenlerin, Ramazan Ayına Yönelik Farklı Tutumları
Emre Can Bez
KPSS Panik Yok! Son Düzlüğe Girerken Motivasyonunuzu Yüksek Tutmanın Yolları